بیوگرافی استاد صفی نژاد

استاد جو‌اد صفی‌نژ‌اد در نهم‌ شهریور ۱۳۰۸شمسی در شهر ر‌ی‌ متولد شد. نیاکان‌ ‌او ‌از لر‌ها‌ی‌ بختیار‌ی‌ بودند. در سال‌ ۱۳۳۲در رشته‌ تاریخ‌ و جغر‌افیا د‌انشگاه‌ تهر‌ان‌ پذیرفته‌ شد و در سال‌ ۱۳۳۶درجه‌ لیسانس‌ ر‌ا دریافت‌ کرد. سال ۱۳۴۵با همکاری نادر افشار نادری بخش مستقل مطالعات و تحقیقات عشایری را پایه گذاری کرد. او کاشف شیوه سنتی کشاورزی ایران«بُنه» است. همکاری با پژوهشکده های متعدد علمی، انجام ده‌ها طرح تحقیقاتی چون مطالعات میدانی در میان عشایر، تحقیق درباره سبزی کاری شهر ری و پیشینه جغرافیایی و تاریخی شمال خراسان و… از جمله فعالیت‌های او است. او را پدر مطالعات و پژوهش‌های «قنات» در ایران نامیده‌اند؛ مردم‌شناسی ایلات و عشایر لُر و قشقایی از تخصص های اوست. از جمله آثار او می‌توان به کتاب‌های «کتاب جهان نما(جغرافیای ایران و جهان)، رافائیل فلوغون، با همکاری غلامرضا سحاب، انتشارات دنیای جغرافیای سحاب»، «نظام سنتی آبیاری در نائین، انتشارات کمیته ملی آبیاری و زه کشی»، «مبانی جغرافیای انسانی، انتشارات امیر کبیر» و… اشاره کرد. لرهای ایران اثری دیگر از استاد صفی نژاد می باشد که توسط انتشارات سفیراردهال به چاپ رسیده است.

معرفی کتاب لرهای ایران

لرها از نظر قومی شاخۀ عظیمی از عشایر ایران را شکل می‌دهند؛ ولی خود به دو دستۀ بزرگ لر بزرگ و لر کوچک تقسیم می‌شوند. لر بزرگ در پهنۀ شرقی لر کوچک سکونت دارند؛ ولی قلمرو آنها خود به چهار پهنۀ مستقل بختیاری، کهگیلویه، ممسنی و حیات داوودی تقسیم می‌شوند و به همین دلیل این کتاب به دو بخش لر بزرگ و لر کوچک تقسیم شده است.لران حیات داوودی کمترین پهنۀ جغرافیایی قلمرو لر بزرگ را در اختیار دارند. اینان دارای سوابق وطن‌پرستی و دفاع از مرزهای جنوبی قلمرو خود را همیشه بر عهده داشته و در اتحاد با لران و عشایر دیگر منطقه هم‌فکر و هم‌بسته و با دستجات گروه‌های ضداستعماری متحد بوده‌‌اند. حاکم‌نشین حیات داودی‌ها در گذشته بندر ریگ بوده و مرکز تجاری منطقه نیز محسوب می‌شد؛ زیرا کشتی‌های تجارتی که قادر به پهلوگرفتن در بندر ریگ نبودند، مال‌التجارۀ خود را در جزیره خارک که جزء قلمرو آبی آنها بوده تحلیه نموده، سپس کشتی‌های کوچک‌تر کالاها را به بندر مذکور می‌رسانیدند. امروزه بندر گناوه را مرکز حیات داودی‌ها می‌دانند.
لرهای ممسنی که در مجموع ایل ممسنی را شکل می‌دهند، خود شاخه‌ای از لر بزرگ هستند که درونشان چهار طایفۀ بزرگ است. جایگاه سکونتی این جمعیت نیز به ممسنی شهرت دارد. ممسنی‌ها از نظر حضور در تاریخ بس کهن‌اند و منابع اولیۀ قرن هشتم هـ.ق از آنها با نام مماسنی یاد کرده و همین منابع قدمت تاریخی آنها را تا قرون اولیه اسلامی بالا می‌برند و اظهار می‌دارند اینان رده‌های مستقل و متفرقه‌ای در قلمرو لران بوده‌اند که به مناسبت‌های ضرورت‌های تاریخی از پهنۀ سکونت خود جابجا شده‌اند. کهگیلویه منطقۀ وسیعی است که در پهنۀ آن شش ایل با قلمروهای مستقل سکونت دارند. در غرب منطقه آثار مکتوب تاریخی کهنی بر دل کوه‌ها نقر شده است که تا امروز نیز به یادگار مانده‌اند. اما بخش اعظم این کتاب پرداختن به شناخت جغرافیایی، تاریخ، اوضاع اجتماعی و اقتصادی لرهای بختیاری است. از ویژگی‌های قابل توجه در این قسمت، جمع‌آوری نکات تاریخی ناشناخته از منابع مختلف به‌ویژه کارهای عملی و رساله‌های دانشجویی است.
همچنین در این پژوهش نویسنده تا حد امکان اطلاعات لازم را دربارۀ «آ»ها، «کی»ها و «کا»ها جمع‌آوری نموده است؛ زیرا یکی از مستندات تاریخی و کهن‌بودن قوم لر وجود همین واژه‌های پیشوندی در جلوی نام کوچک افراد مذکر آنهاست. جمع‌آوری اطلاعات این کتاب بر اساس کمی و کیفی از منابع ذیل صورت گرفته است: کارهای عملی دانشجویان، رساله‌های دانشجویان، اطلاعات کتابخانه‌ای، پژوهش‌های میدانی شخصی، عکس‌ها و نقشه‌ها. فصل‌بندی‌هایی که در کتاب انجام شده بر اساس حجم یافته‌ها تنظیم شده است و این یافته‌ها در مجموع هماهنگی کمّی لازم را ندارند، ولی نمی‌توان آنها را هم نادیده گرفت؛ هنگامی که یافته‌های فصلی زیاد و در فصل دیگر اندک است، ارزنده بودن مطالب آن مطرح است نه کمیت نوشته‌ها.