روش مصرف دمنوش‌ها در چهار فصل سال

هر فصل از نظر شرايط مزاجي و جوّي و از نظر ويژگي خاصي برخوردار است. با تغيير فصول شيوة زندگي هم تغيير مي کند يعني منابع مورد استفادة خوراکي، پوشاک، رفتار، حالات روحي و رواني و به طور کلي عملکرد روزمرة انسان با تفاوت هايي همراه مي شود. اين تغييرات در چرخة طبيعت Nature Cycle کاملاً قابل لمس و نظاره کردن است. مانند روييدن اوّلين گل زعفران و نرگس در بهار، اوّلين زرد آلو در تابستان، اوّلين برگ هاي برّاق پرتقال را در پاييز و اوّلين بارش برف را در زمستان نظاره مي کنيم. بعضي از بيماري ها در فصل خاصي بروز و اشاعه مي يابند و با آغاز فصل و هر ماه با شروع رويش گياهي روبرو مي شويم. از نظر علمي، اعتقاد بر اين است که خواص مواد خوراکي مصرفي در فصل خود بيش از ساير فصول، در تندرستي انسان مؤثر و شفابخش ميباشد، زيرا با مصرف همان مواد مغذي در فصل خود، نوعي پيشگيري از بيماري ها صورت مي گيرد. گويي نوعي هماهنگي بين آنتي اكسيدن ها و آنتي بيوتيك هاي طبيعي موجود در خوراكي ها و پيشگيري هاي درماني وجود دارد، مانند مصرف مرکبات در فصل پاييز، زيرا انسان در اين فصل با کاهش ذخيرة ويتامين C و بروز بيماري هاي گريپ، سرماخوردگي، آنفلوآنزا بيشتر روبرو مي باشد.
ويتامين A و مادة معدني پتاسيم در مرکبات عامل موثر در تقويت سيستم قواي ايمني بدن و مقابله با انواع ويروس مي باشد. بدين سبب از دلايل مهم استفاده از منابع مغذي درهمان فصل، به واسطة انرژيک بودن و تازگي آنها براي مقاوم سازي بدن مي باشد زيرا از زماني که محصول و يا گياه از زمان برداشت تا مرحلة مصرف و نگهداري، دستخوش حوادث گوناگون شده، هر روز مقدار قابل ملاحظه اي از ويتامين ها، آنزيم ها و مواد مغذي آنها کاسته مي شود. و با گذشت زمان و نحوة نگهداري از نظر محتوايي، فقير و ضعيف مي گردند. با طولاني شدن روز و شب، فعاليت فيزيکي اندام ها نيز تغيير مي کند. سرما و گرما به طور متفاوت و چشمگير بر تندرستي انسان تأثير مي گذارد. روزهاي خشک و باد و طوفاني با روزهاي مرطوب و باراني چه گرم و سرد، تفاوت هاي زيادي دارند، لذا نياز است که براي افزايش سلامتي و کاهش بيماري، راهکارهايي براي مقاوم سازي جسم به کار گرفته شود. در هر فصل مي توانيد با مصرف دمنوش و افزايش ايمني بدن، زندگي زيبايي را براي خود تدارک ببينيد. هنر تهيه و تدارک منابع مغذي موجود در طبيعت، جسم شما را شکوفا مي کند و به سلامت و تندرستي شما کمک مي کند؛ مصرف دمنوش ها موجب سلامت و طول عمر مي گردد. بنابراين تا آنجا که مي توانيد در هر فصل قدم در باغ خدا گذاشته و از گياهان شفابخش آن استفاده کنيد. خاصيت درمانگري دمنوش ها از قدمت ديرينه اي برخوردار مي باشد. مانند به ليمو، زنجبيل و عسل که باعث تسکين گلو درد مي شود و يا اينکه دمنوش نعنا شما را در تابستان داغ، سر حال و انرژيک مي کند. از زمان هاي گذشته مصرف دمنوش ها به عنوان دارو و درمان مورد استفاده بوده است. و مفيد بودن آنها اثبات شده است.

فصل بهار

با شروع بهار تدريجاً طول روزها بلند و هوا رو به گرمي مي رود. در زمستان به علت نياز فصلي، انسان بيشتر از غذاهاي متراکم شده و قوي مصرف مي نمايد. به همين دليل هم بسياري از افراد در فصل زمستان احتمالاً چند کيلو اضافه وزن پيدا مي کنند. به کمک گياهان شفا بخش بهاره مي توان سموم را از بدن دفع نموده و خون را کاملاً تصفيه نمود. حکيم ابوعلي سينا، بهار را به بيداري خون در بدن نسبت مي دهد. اعتقاد بر اين است که همان گونه که در فصل بهار يخ و برف آب مي شود، خون هم در بدن ما گرم مي شود و مصرف گياهان شفابخش مقوّي و غذا، به خون کمک مي کند خود را احيا کند. از اين طريق به تقويت متابوليسم سلولي، پاک کردن اندام ها، از مواد مسموم کننده مبادرت مي ورزيد. از اين رو براي متعادل نمودن جسم، و تقويت انرژي، بر اساس ضرورت بيولوژيک بايد غذاي سفت را کمتر خورده شود و بيشتر، مايعات مورد مصرف قرار گيرند. بسياري براين باورند که با شروع فصل بهار بي حالي و شبه خستگي به انسان دست مي دهد. ترديدي نيست که تغييرات فصلي به طرق گوناگوني روي جسم و روحية انسان اثر گذارند. بهار، ادامة فصل زمستان و ريتم حياتي و متابوليسم سلولي هنوز در طيف تطابق با حال و هواي پاييز و زمستان است. از اين رو مدتي طول مي کشد که بدن ما انرژي حيات بخش بهاري و شکوفايي، همراه و هم سو گردد. در فصل بهار بايد از خوراکي هاي کلروفيلدار يا سبزينه دار گياهي مصرف نمود. کلروفيل حاوي عنصر منيزيم است. منيزيم، نيرو دهندة عضلات قلب و عروق است. لذا مصرف گياهان و دمنوشهاي بهاره، اکسيري است که سبب تقويت جسم شما ميشود به عنوان نمونه: دمنوش با طعم نعناع، بادرنجبويه، ميوة گل سرخ خشک شده، تخم رازيانه، اکليل کوهي، برگ قاصدک، کاسني، پونه و…. همگي سرشار از ويتامينها و املاح معدني حياتي هستند که موجب تجديد قوا و تقويت جسم آدمي ميگردند، گلاب و بيدمشک و هل و بهار نارنج و ديگر عرقيات گياهي همگي شادي آور، تقويت کنندة سيستم گوارش و محرک غدد داخلي هستند. بنابراين در اين فصل تا آنجا که مي توانيد از پديده هاي خوراکي طبيعت استفاده کنيد.

فصل تابستان

با آغاز تابستان، هوا گرم و روزها طولاني شده و در اين فصل با تنوع مواد مغذي در باغ خدا رو به رو هستيم. و بهترين زمان براي افزايش سلامتي و ايمني جسم محسوب مي شود. در اين فصل علاوه بر پاکسازي داخل بدن، مي توان مقداري از وزن اضافي را کاسته و از بسياري نقاهت هاي جسمي دور ماند. در اين فصل، نياز بدن به آشاميدني هاي مفيد بيشتر مي گردد و معمولاً هوس خوردن غذاهاي چرب و سنگين محدود و اشتها کمتر مي شود. لذا تا ميتوانيد به بدنتان مايعات برسانيد بي آنکه تعادل سردي ها و گرمي ها را به هم بزنيد تابش نــور خورشيد، تشنگي ناشي از گرماي تابستان، و اختلال در ميزان آب بافت هاي بدن، بسيار حائز اهميت مي باشد. طالبي و گرمک ، ماست و خيار و دوغ و هندوانه و ميوه هاي آبدار، تعادل الکتروليت هاي بدن را حفظ مي کند. رادياتور بدن با تبخير آب مايعات بافت ها، بدن و سطوح پوستي بدن را خنك و به اصطلاح تبريد مي كند. در تابستان به علت گرماي طاقت فرسا تمايل انسان به گوشت خواري کمتر مي شود و بسياري از خوردن گوشت قرمز پرهيز کامل مي کنند. وعده هاي غذايي مبتني بر آشپزي گياهي و غذاهاي بدون گوشت ، بدن را در جهت تقويت سيستم ايمني بدن ياري مي دهد. در روزهاي گرم تابستان بسياري از افراد به ويژه بانوان از درد عضلات پاها مي نالند. اين وضع به علت ضعف جدار عروق است که به هنگام گرماي بيش از 23 درجه سانتي گراد پاها متورم شده، خون بيشتري در رگ ها جمع مي شود که منجر به ورم عروق پاها مي گردد. در اين شرايط، جريان خون، کند شده که مي تواند کاملا مختل گردد. مصرف دمنوش هاي شفابخش ويژه اين فصل مي تواند در افزايش سلامتي بسيار موثر باشد ماساژ عضلات و عروق پاها با روغن سياهدانه و پماد سقز نيز در درمان پا دردها مؤثر است. با رويكرد به مصرف دمنوش ها، لذا توصيه مي شود از: چاي سبز به همراه مقداري از گياهان شفابخش مانند گل باميه، گل گاوزبان، ميوة گل سرخ، گلبرگ رز، پونه ، ريحان، گيلاس، نعناع، بيدمشک، سرخ وليک، به ليمو ( ورون) عرق بيدمشک، دمنوش بهار نارنج و….. بيشتر استفاده کنيد البته از دمنوش گياهان بدون چاي سبز هم مي توانيد استفاده نماييد. در تابستان بعد از آماده شدن دمنوش براي حفظ تعادل، کمي عسل يا ليمو ترش تازه به آن اضافه کنيد.

فصل پائيز

پاييز از ويژگي هاي خاصي برخوردار است. با آغاز پاييز، روزهاي گرم تابستان به فراموشي سپرده شده و هوا خنکتر مي شود. در اين ايام، روزها هر روز کوتاه تر از ديروز، هوا متغير، اغلب غبار آلود و تدريجاً بروز آثار خزان کم و بيش در مکانهاي خنک تر به چشم مي خورد. فصل پاييز اثر ويژة خود را بيشتر بر تندرستي و جسم افراد مسن تر بروز مي دهد. دردهاي رماتيسمي، گرفتگي عضلات، گريپ و سرماخوردگي کاهش راندمان کاري همه و همه مشهود است برخي افراد با شروع فصل پاييز دچار نوعي افسردگي و بد خلقي و حتي منزوي و بسياري مبتلا به آلرژي پاييزي مي گردند. در فصل پاييز، هوا باراني، سرد و مرطوب مي گردد. سعي کنيد با کمک نيروهاي معنوي، غيبي و آسماني و از محصولات طبيعي که در باغ خدا به بار نشسته است و پر از انرژي شفابخش مي باشند، استفاده کنيد. در فصل پاييز، برخي از افراد احساس خستگي مفرط حتي بعد از خواب طولاني شب را دارند و از آن شکوه مي کنند. اين بيماري بعد از فصل تابستان بارها مشاهده شده و اتفاق مي افتد. در اصطلاح علمي اين بيماري به خستگي مزمن معروف است. در سال هاي اخير معلوم شده اين نوع خستگي ناشي از کمبود عنصر منيزيم است. کمبود اين عنصر حتي ايجاد افسردگي، ترس و واهمه و غيره مي نمايد. موز و خرما سرشار از عنصر منيزيم و پتاسيم است از مصرف آن غفلت نورزيد. هواي پاييزي موجب انقباض عضلاني، ميگرن، اختلال در گردش خون، سردرد، گرفتگي و تنش اندام ها مي گردد. هواي پاييزي، خلق آدمي را تنگ و سيستم ايمني بدن را به شدت کاهش مي دهد. و در اين شرايط، زکام، آبريزش بيني و چشم، حالات سرماخوردگي مکرر به افراد ضعيف تر دست مي دهد. هواي سرد و باد پاييزي، روزهاي با دماي متغير و حرکت توده هاي امواج سرد هوا که مي وزند آثار نامطلوبي بر روي انسان از خود به جا مي گذارند. از جملة اين عوارض اختلال در سيستم گوارش معده و روده است. اغلب و اصطلاحاً بحران شکمي ناميده مي شود. اين سندروم شکمي پاييزي، باعث نفخ و ورم بالاي شکم شده، اختلال در هضم خوراکيها ايجاد کرده و زماني حالت اسهال و گاهي يبوست به وجود مي آورد، ضمناً مخاط معده ملتهب و به انسان نوعي عصبانيت، سردرد، افسردگي خفيف دست مي دهد. در همين شرايط، اثر ترشي در دهان و باد گلو احساس مي گردد. اين بيماري در اين فصل عمدتاً در اثر جريانهاي هواي سرد و خنک و مرطوب است. ترديدي نيست که اين عوامل و علائم مشابه بيماري هاي ناشي از گاستريت، زخم معده و زخم رودة اثني عشر و غيره مي باشد. بنابراين هواي پاييزي با تمامي شاعرانه بودنش هم بر جسم و هم روان آدمي تأثيرگذار است. براي پيشگيري و مبارزه با اثرات سوء هواي پاييزي، توصيه ميشود از دمنوش هاي شفابخش زير استفاده کنيد. انيسون، زيرة سياه، رازيانه، گل محمدي، آويشن، گل راعي، استو قدوس، گل گاوزبان، دارچين، مرزنگوش، بابونه، هل، مريم گلي، بادرنجبويه، زنجبيل، شيرين بيان و به ليمو (ورون) و … را مي توانيد استفاده کنيد.

فصل زمستان

با رسيدن زمستان، رشد سال قبل گياهان متوقف ميشود و تمام گياهان فرصت استراحت و به خواب رفتن پيدا ميکنند. در تاريکي به سر کار مي رويم و در نيمة تاريکي ها به منزل بر مي گرديم، اکثر فرصت ها براي رسيدن به امر تندرستي در غياب نور خورشيد ميسر نيست. بدن شما مي خواهد کار خود را آهسته کند و هنگامي که براي گرم نگه داشتن خود، کالري مصرف ميکند، ممکن است لازم باشد بيشتر استراحت کنيد. در اين شرايط، بسياري از افراد دچار افسردگي، دلمردگي شده و قوة ابتکار و انجام کارها، نور را از دست داده و خود را در جريان عادي و خسته کنندة زندگي قرار مي دهند. در فصل زمستان مشکل گرفتگي منافذ بيني، اختلال تنفسي، تک سرفه، مشکل نفس به هنگام خواب به ويژه در شب ها قطعي است. در فصل زمستان بسياري از دختران و زنان دچار سردي پا و دست ها مي گردند. سردي پا را نبايد بي اهميت جلوه داد زيرا مي تواند علايم بيماري هايي باشد. افرادي که از سردي پا رنج مي برند بيش از ساير افراد در معرض بيماري هاي عفوني قرار مي گيرند.
اختلال در معده و روده ها و رحم، وجود انواع قارچ هاي مزاحم و مضر مي توانند از جمله دلايل سردي پا باشد. ضعف قلب و عروق و نقص گردش خون نيز عامل سردي پا مي باشد. در فصل زمستان خطر چاقي، افزايش چربي خون به دليل کمي تحرک در نتيجة خشونت هوا و شب زنده داري و تغذية خوراکي هاي مناسب حيواني و لبنيات چرب وجود دارد. ضمناً برودت و سرما اشتها آورند. به طور خلاصه در زمستان، انواع مختلف مشکلات جسماني و روحي مي تواند شما را مورد آزار قرار دهند. براي سپري نمودن زمستاني زيبا، بهتر است از دمنوش هاي شفابخش زير استفاده کنيد. دمنوش گل راعي (هوفاريقون)، انيسون، زيره، ليموترش، رازيانه، هل، گل بابونه، زنجبيل، گشنيز، زعفران، گزنه، نعناع، افسنتين شيرين بيان، هل، دارچين ، نسترن ، مريم گلي، آويشن، اکليل کوهي ( رزماري) و…. استفاده کنيد.
1- در زمستان بعد از آماده شدن دمنوش شفابخش، بهتر است از مقداري عسل و ليمو درزمان نوشيدن استفاده کنيد. ترکيب فوق مي تواند در گرم نگه داشتن بدن و مبارزه با عفونت هاي ويروسي و ميکروبي بسيار موثر عمل کند.
2- در به کار بردن عسل دقت نماييد. زيرا وقتي گرم مي شود بسياري از خواص آن تغيير مي کند. بايد بگذاريد چاي و يا دمنوش ولرم شود و سپس عسل را اضافه کنيد.
3- کساني که به اسهال مزمن مبتلا مي باشند بايد عسل را هنگامي اضافه کنند که دمنوش هنوز گرم مي باشد.

|دکتر محمد دریایی |