گلچینی از مقدمۀ استاد فقید دکتر مسعود سپهر
مدرس، پژوهشگر و نويسنده حوزۀ طراحي گرافيک و تايپوگرافي و عضو انجمن صنفي طراحان گرافيک ايران
اثری سودمند برای دستاندرکاران آموزش و افراد حرف ها ی مدیریت و طراحی
در بسیاری اوقات، طراحان اگرنه برای اثبات، دست‌کم برای توجیه اهمیت طراحی در عموم کسب‌وکارها با مدیران و سفارش‌دهندگان، مشکل بزرگی پیشِ روی خود می‌بینند و برای پیشبرد و تفهیم کار خود از نظر فکری، زحمت فراوانی متحمل می‌شوند؛ البته طراحان حرفه‌ای این چالش را جزئی از کار حرفه‌ای خود می‌دانند. کتاب‌ها و مواد آموزشی بسیاری نیز در تک‌تک این زمینه‌ها منتشر شده است که بیشتر آنها از منظر و دیدگاه طراحی گرافیک یا طراحی بصری در ارتباطات است و مخاطب آنها طراحان، هنرجویان و علاقه‌مندان به این رشته‌‌اند؛ اما مطالب کتاب پیشِ رو از دیدگاه مدیریت سازمان‌ها به موضوع طراحی گرافیک نگریسته است و مخاطبان آن‌هم مدیران انواع کسب‌وکارها هستند، و نه برحسب معمول، طراحان گرافیک. همین نکته به کتاب ویژگی ممتازی داده، تا آنجا که می‌توان گفت دست‌کم در میان ادبیات تخصصی در کشور ما بی‌نظیر است.
….
تردیدی نیست که «ارتباط» یکی از رکن‌های حیاتی برای تمام کسب‌وکارهاست؛ زیرا بخش مهمی از فعالیت‌های هر کسب‌و‌کارِ کوچک یا بزرگ، به‌‌سبب ترویج و اطلاع‌رسانی دربارۀ هدف، فعالیت، محصول و خدمتی که ارائه می‌کند، تبادل اطلاعات دربارۀ آنها با گروه بزرگی از مخاطبان در خارج و نیز عده‌ای در درون سازمان است؛ ازاین‌رو، ارتباطات برای بنگاه‌ها یا سازمان‌ها برای پیشبرد هدف‌هایشان ضروری بوده است و به‌طور طبیعی، همیشه بخشی از فعالیت‌های خود را صرف آن می‌کرده‌اند. بخش مهم و جریان اصلی ارتباطات برای هر سازمان یا بنگاهی ارتباط بصری است؛ زیرا ارتباط به‌صورت بصری، بسیاری از فعالیت‌های بنگاه‌ها را در بر می‌گیرد: از تنظیم بصری سربرگ‌ها و کارت‌ویزیت گرفته تا ثبت گزارش‌های رسمی، درج نام و نشانه روی تابلو یا پیشخوان محل کسبوکار، بسته‌بندی، اطلاع‌رسانی، تبلیغات و…
همۀ سازمان‌ها از بدو تأسیس، کم‌وبیش برحسب بزرگی و کوچکی کارشان، خود یا به‌کمک طراحان گرافیک، تمام یا بخشی از نیازشان به ارتباط بصری را تأمین می‌کردند. این روندی ساده بود و نیاز به توجه ویژۀ مدیران نداشت. در مواقع مهم یا حساس نیز مدیران کسب‌وکارها با دعوت از طراح گرافیک، پس از تعامل و گفت‌وگو با او و استفاده از مهارت‌های حرفه‌ای‌اش، سرانجام به راه‌حلی مناسب برای مشکلات ارتباط بصری خود می‌رسیدند.
….
بیشترِ کتاب‌ها در زمینۀ طراحی گرافیک و ارتباط تصویری، از دیدگاه طراحان و متخصصان برای هنرجویان و علاقه‌مندان به این رشته، نوشته یا تدوین شده است؛ اما نگاه این کتاب به موضوع از سویی دیگر است: این بار از چشم متخصصان آموزش به مدیران کسبوکار یا همان سفارش‌دهندگان کار به طراحان گرافیک. مخاطبِ آن هم مدیران یا صاحبان کسب‌وکارها، به‌خصوص کوچک و متوسط و تازه‌کار است. از این لحاظ، برای طراحان گرافیک نیز بسیار ارزنده و مفید است که با مطالعۀ این کتاب، یک بار دیگر توجه کنند که صاحبان و مدیران کسب‌وکارها چگونه به تخصص آنها می‌نگرند، از آنها چه می‌خواهند، نیازهای واقعی و انتظارات مهم و اصلی آنها از طراحی گرافیک چیست، و نخستین و مهم‌ترین مشکلات آنها در ارتباط بصری با مخاطبانشان، در چه سرفصل‌هایی قرار گرفته است. با توجه به این دیدگاه، هدف این کتاب، آموزش طراحی گرافیک به مدیران کسبوکار نیست و از آنها انتظار نمی‌رود که با داشتن مسئولیت‌های بی‌شمار، طراح گرافیک هم باشند.
با این اوصاف، رویکرد کتاب با توجه به فصل‌بندی آن، بسیار سازنده و سودمند است؛ زیرا ابتدا با تأکید به صاحبان کسبوکار یادآور می‌شود که همۀ موارد ارتباط بصری برای کسب‌وکارشان در هر شکل و اندازه، به طراحی و فکرکردن نیاز دارد. همچنین یادآور می‌شود که برگه‌های اداری و تمام مستندات کسبوکار، ارتباط بصری بنگاه با جامعۀ مخاطبش را تشکیل می‌دهد و مستلزم طراحی است. ترسیم جدول‌های کاری، نمودارها، استفاده از رنگ و قلم، به‌کارگیری عکس و تصویر، شیوۀ چیدن متن روی صفحه‌ها اعم از نامه‌های اداری یا صفحات یک بروشور پایگاه اینترنتی یا وبگاه‌‌ها و… برای کسبوکار، همگی به توجه و طراحی نیاز دارند.
در ادامه، مصادیق اصلی ارتباطات بصریِ کسبوکار را به‌ترتیب طی فصول جداگانه‌ای برمی‌شمارد، پیچیدگی آنها را توصیف می‌کند و راه‌حل‌های کاربردی و آماده‌ای را نیز به‌صورت مثال در اختیار خواننده می‌گذارد تا اگر توان مالی برای استفاده از خدمات حرفه‌ای در این زمینه ندارد، دست‌کم الگوهای پیشنهادشده در نرم‌افزارهای رایانه را سرمشق خود قرار دهد.
سرانجام در فصل پایانی، توصیۀ کتاب این است که برای اجرای مناسب و خوب امور ارتباط بصری، کسبوکار با هر اندازه و در هر مرحله‌ای از تأسیس که باشد، بهتر است از خدمات حرفه‌ای طراح گرافیک استفاده کند. در این موضوع نیز همان رویکرد آموزشی و راهنمایی مدیران را دنبال می‌کند: چگونه با طراح گرافیک کار کنند؟ چه چیزهایی از او بخواهند؟ چگونه از کیفیت و سبک کار آنها مطلع شوند؟ همچنین امتیازها و محدودیت‌های طراحان مستقل و خویش‌فرما در کنار امتیازها و محدودیت‌های سازمان‌های بزرگ طراحی را به‌درستی توصیف می‌کند.
با توجه به این رویکرد خاص، مطالعۀ کتاب گرافیک و ارتباط بصری برای کسبوکار و آموزش برای دستاندرکاران آموزش و افراد حرفه‌ای در هر دو سوی مدیریت و طراحی در ایران، توصیه‌کردنی و سودمند است.
مقدمۀ استاد فقید دکتر مسعود سپهر (دانلود کنید)
دیدگاهتان را بنویسید