تاریخ صاحبقرانی

محمود میرزا چهاردهمین فرزند فتحعلی شاه در سال 1214ق (1178ش) به دنیا آمد. مادرش مریم خانم اسرائیلیه بود. فتحعلی شاه قاجار، محمود میرزا را در سنّ چهار سالگی به میرزا شفیع مازندرانی، صدر اعظم سپرد تا تحت تعلیم و تربیت او قرار گیرد و مدّت دوازده سال در خانه میرزا شفیع و تحت تعلیمات وی بود. در این مدّت در محضر استادان مختلف، علوم گوناگون را آموخت. خط را نزد عبدالّلطیف لاریجانی، علوم غریبه را نزد علی‌اکبر خویی، آداب قرائت را نزد حاجی محمد اصفهانی، ریاضی اقلیدس را نزد میرزارضا مجوسی، حلّ مشکلات آیات قرآنی را نزد ملاّمرادخراسانی و علم اخلاق را نزد حسن علی مازندرانی فراگرفت. از استادانی که صدر اعظم برای آموزش او تعیین کرد، عبارت بودند از: میرزاعبدالوهاب نشاط، ملاّحسن علی مازندرانی و ابوالقاسم همدانی، برادر کوچکتر طرب و دیگری میرزایوسف طرب بود و محمود قاجار اشعارش را نزد او  می خواند.