تاریخ نگاری منهاج سراج

ﺗﺎرﯾﺦ ﻧﮕﺎری اﺳﻼﻣﯽ در ﺷﺒﻪ ﻗﺎره ﻫﻨﺪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ورود اﺳﻼم از اواﺧـﺮ قـرن دوم ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﺳﻨﺪ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﮔﺴﺘﺮده ﺗﺮی از از ﻗﺮن ﭘﻨﺠﻢ ﺑﺴﯿﺎر دﯾﺮﺗﺮ از سرزمین های دﯾﮕﺮ ﯾﻌﻨﯽ از ﻗﺮن ﺷﺸﻢ ﻫﺠﺮی ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪ و ﺑﺎ ﺗﺎﻟﯿﻒ ﻃﺒﻘﺎت ناصری ﺗﻮﺳﻂ اﺑﻮ ﻋﻤـﺮو ﻋﺜﻤﺎن ﺑﻦ ﺳﺮاج اﻟﺪﯾﻦ ﻣﺤﻤﺪ، ﻣﻌـﺮوف ﺑـﻪ منهاج سراج (ز: 589 د: ﭘـﺲ از 658 ق) روﻧﺪ ﻣﻨﻈﻢ ﺗﺮی ﯾﺎﻓﺖ و ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﻮرﺧﺎن ﭘـﺲ از وی از ﺳـﺒﮏ و روش او و زﺑـﺎن اﺳﺘﻮارش ﭘﯿﺮوی ﮐﺮدﻧـﺪ. ﺑـﻪ سبب اهمیت و ﺟﺎﯾﮕـﺎه این ﮐﺘـﺎب در ﺗـﺎرﯾﺦ ﻧﮕـﺎری اﺳﻼﻣﯽ ﺷﺒﻪ ﻗﺎره ﻫﻨﺪ کتابشناسی توصیفی- تحلیلی آن ﻣﻮﺿـﻮع این ﻧﻮﺷـﺘﺎر ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ وﺟـﻮه ﻣﺨﺘﻠـﻒ آن ﻣﺒﻨـﺎ ﯾﯽ اﺳـﺘﻮار ﺑـﺮای بررسی های بعدی ﺗﺎرﯾﺦ ﻧﮕﺎری ﻫﻨﺪ ﻓﺮاﻫﻢ آورد. ﻣﻮﺿﻮع ﮐﺘﺎب در ﻃﺒﻘﺎت انبیاء ودولت های بخش ﺷﺮﻗﯽ ﺟﻬﺎن اﺳﻼم ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ﻃﺒﻘﺎت اﺳﺖ و اﻫﻤﯿﺖ اﺻﻠﯽ آن در خصوص تاریخ غوریان، آل ﺷﻨﺴــﺐ و سلاطین دﻫﻠــﯽ، ﺑـﻪ وﯾــﮋه حمله ﻣﻐــﻮﻻن ﺑـﻪ سرزمین های اﺳﻼﻣﯽ، ﺧﺮاﺳﺎن ﺑﺰرگ ﺗﺎ ﺣﺪود ﻣﻨـﺎﻃﻘﯽ از ﻫﻨﺪوﺳـﺘﺎن است ﮐـﻪ مؤلف ﺧـﻮد ﺷﺎﻫﺪ وﻗﺎﯾﻊ ﺑﻮده اﺳﺖ.