تشریق الادراک در شرح تشریح الافلاک شیخ بهایی

هدف در این کتاب، تبیین و شرح مطالب کتاب تشریح‌افلاک و افادات شیخ بهایی (علیه‌الرحمه) بوده، نه نگارش یک کتاب مستقل هیئت؛ بنابراین هرچند در مواضعی به مطالب خارج کتاب نیز اشاره شده، اما بیشتر به همان مباحث موجود در کتاب که برای مبتدیان نیاز است، پرداخته شده که در نتیجه کتاب مزبور می‌تواند به عنوان کتابی پایه و مقدماتی برای ورود به کتب سنگین هیوی تلقی گردد. کتاب تشریح‌الافلاک یکی از معتبرترین کتب نگاشته شده در دانش هیئت است که به‌رغم حجم اندک و اختصار زیاد، حاوی اکثر مباحث مربوط به دانش و فن مزبور است. در واقع، تمامی مباحث را شیخ با مهارت زیاد در همین کتاب گنجانده، و به همین دلیل نگاشتۀ وی از بدو نگارش مورد توجه علما قرار گرفته و در اکثر حوزه‌های علمیه به عنوان کتاب درسی تدریس می‌شده است. شهرت این کتاب تنها مربوط به ایران نیست، بلکه در اکثر حوزه‌های علمیۀ جهان اسلام مطرح بوده و دانشمندان ایرانی و غیر ایرانی، برآن شرح و حاشیه نوشته‌اند. مرحوم بهایی خود نیز بر این کتاب حواشی دارند. جمع‌بندی شروح نوشته شده بر این کتاب نیازمند تحقیق و تفحص است که امیدوارم در آینده به این مهم پرداخته شود. متن کتاب به دلیل اختصار زیاد، سنگین و در اصطلاح، تلگراف گونه است، به گونه‌ای که شیخ گاه با یک عبارت چند کلمه‌ای، مبحثی مهم از علم هیئت را بیان نموده‌  و همین امر، فهم اصل کتاب را دشوار کرده است؛ حتی برای کسانی که به زبان عربی و مسائل هیئت آشنایند نیز فهم متن کتاب دشوار و ثقیل است؛ به همین علت تلاش وافری در تبیین و روان سازی متن در حین ترجمه نمودیم تا فهم کلام آسان شود، اما این‌که چقدر موفق بوده‌ایم، والله اعلم.