سیصد بند در مرثیه

شادروان حاج مهدی شکوهی (1247-1313ق.) از شعرای معاصر دوران مشروطیّت در آذربایجان بود. مردی آزاد اندیش، اهل مطالعه و تحقیق، با شهامت ابراز عقیده و به‌تمام معنا روشنفکر زمان خود بود. او همراه بسیاری از متفکرین معاصر خویش در تبریز و مراغه در اشاعة فرهنگ و علوم جدید و پی‌ریزی مشروطیت و آماده کردن افکار عامه برای خواستن آزادی زحمات بسیاری کشید و از این راستا عناد و دشمنی و عداوت و کین‌خواهی زمامداران خونخوار و خونریزی مثل صمدخان شجاع‌الدوله را نه تنها به جان خرید، بلکه اولاد و احفاد خود را نیز، مثل حاج میرزا حسن شکوهی، چنان بار آورد که مصرانه و باکوشش و جهد و مردانگیِ تمام در مقابل این خونخواران ایستادند و حبس و تبعید و شلاق صمدخان‌ها را به جان خریدند. حاج مهدی شکوهی، نه تنها یک شاعر خوش ذوق، بلکه یک مرثیه‌سرای قدرتمندی بود و به عنوان یکی از شعرای شیعی عاشق اهل بیت (ع) شناخته شده و این کتاب یکی از شاهکارهای مرثیه در ادبیات ترکی است که در تصویرسازی‌ها و توصیف صحنه‌های جانگداز عاشورا و مصیبت اهل بیت (ع)، بسیار موفق بوده است.