سرور صحابه

احمد بن حنبل، پیشوای مذهب حنبلی نقش عمده‌ای در احیای بخشی از جایگاه امام علی (ع) در میان اهل سنت ایفا کرد و توانست از فضائل امام در برابر اهل حدیث، ناصبیان و عثمانی‎مسلکان دفاع کند. او که بیشتر به عنوان یک محدّث تراز اول در زمانه خود شناخته می‌شد با تألیف دو کتاب پر اهمیت «مسند» و «فضائل الصحابه» کوشید احادیث زیادی در فضائل امام در آنها وارد سازد که در صحیحین کمتر به چشم می‌خورد و به این ترتیب موقعیت امام را از یک صحابه عادی پیامبر (ص) که تنها افتخارش دامادی پیامبر (ص) دانسته می‌شد به یکی از خلفای مشروع پیامبر (ص) ارتقاء دهد و قطره‌ای از اقیانوس فضائل امام علی علیه‌السلام را تبیین نماید. از همین رو او را باید معمار اندیشه «تربیع» دانست. نقش او در تعدیل مذهب اهل سنت نسبت به شیعیان و امام علی (ع) بسیار اثرگذار بود. از این رو کوشش شد با ترجمه بخش فضائل امام علی (ع) از کتاب فضائل الصحابه این تلاش ارزشمند او به جامه پارسی درآید و قدر کار او بیشتر در نظر فارسی‌زبانان جلوه کند. با مطالعه این کتاب می‌توان دید که چگونه علی‌رغم دشمنی‌ها و تبلیغات منفی بنی‌امیه و بی‌تفاوتی و عناد عباسیان نسبت به امام علی (ع)، نام و یاد ایشان نه تنها فراموش نشد، بلکه چون مُشکی گرانبها در فضای جامعه آن روزگار هر روز بیشتر تراوید.