مشروطیت و شیخ اسمعیل هشترودی

علمای آذربایجان در تحوّلات  سیاسی تاریخ معاصر ایران، نقش ویژه‌ای در اتّحاد اسلامی و انسجام ملّی ایفا کرده‌اند و در برهه‌ی تاریخی «انقلاب مشروطیّت» علمای مجاهدی چون آیات عظام سیّدابوالحسن انگجی، میرزا صادق آقامجتهد، میرزاحسن مجتهد و … در نهضت عدالت‌خواهی، نقش پیش‌گامی را در هدایت مردم برعهده داشته‌اند. در بین نمایندگان صدر مشروطیّت «آذربایجان» نیز چهره‌ی بازرِ روحانیّتِ مبارزِ معاصر و شخصیّت بصیر و دانشمندی چون «شیخ اسمعیل هشترودی»، با حضور مؤثّر خویش در تحوّلات سیاسی کشور و ایفای نقش کلیدی، همواره پیش‌گام برای پیشبرد اهداف متعالی این نهضت بوده است. وی که از نمایندگان سرسخت مدافع منافع مردم ایران بود، در مجلس شورای ملّی از همرزمان شهید آیت‌الله سیّدحسن مدرّس و شهید شیخ محمّدخیابانی محسوب می‌شد. ایستادگی این نمایندگان در مقابل زیاده‌خواهی‌های بیگانگان، برگ زرّین دیگری در دفاع علمای اَعلام از استقلال کشور، تمامیّت ارضی و مرزهای هویّتی ملّی ایرانی می‌باشد.