الشامل فی الصناعه الطبیه (جلد 24)

در ﺟﻠﺪ بیست‌وچهار از داﻧﺸﻨﺎﻣﻪ ﺗﺼﺤﯿﺢ و ترجمه ﺷﺪه «اﻟﺸﺎﻣﻞ» ﻋﻼﻣﻪ اﺑﻦ‌اﻟﻨﻔﯿﺲ ﺑﺤﺚ ﺧـﻮد درﺑﺎره  أدوﯾﻪ و  أﻏﺬﯾﻪ ﻣﻔﺮده  را ﺗﮑﻤﯿﻞ ﮐﺮده و ﺑﻪ داروﻫﺎﯾﯽ ﻣﯽرﺳﺪ ﮐﻪ ﻧﺎم آنﻫﺎ ﺑـﺎ ﺣـﺮف«ک» آﻏﺎز ﻣﯽﺷﻮد. این شماره از مجموعه الشامل دارای ﭘﺎﻧﺰده  ﻣﻘﺎﻟﻪ و هر مقاله در چندین فصل درباره ماهیت کلم، کاشم، کادی، کتیرا، کرفس، کبابه، کبد، کتان، کتیرا، کلم ، کرسنه و… و تاثیر آن بر اندام های سر، سینه، گوارش و دفع سخن گفته است. در ﺟﻠﺪ ﺑﻌﺪي یعنی ﺟﻠـﺪ ﺑﯿﺴـﺖ و ﭘﻨﺠﻢ، ﭘﺎﻧﺰده ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪه و ﺧﺎﺗﻤﻪ آورده می‌شود.در اﯾﻦ ﺟﻠﺪ ﻧﯿﺰ اﺑﻦ اﻟﻨﻔﯿﺲ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن روش سابق راه ﺧﻮد را اداﻣﻪ می‌دهد، و  اﺷـﺘﯿﺎق  او ﺑـﺮاي  روﺷـﻦ ﮐﺮدن ﺑﺮﺧﯽ  ﻧﮑﺎت علمیِ  دقیقِ  مطرح‌شده در ﻣـﺘﻦ  نیز همچنان مشهود است،  و ﺑـﻪ ﻫﻤـﯿﻦ ﺧـﺎﻃﺮ ﺑﺤـثی مفصّل را ﺑﺪان اﺧﺘﺼﺎص می‌دهد  و از ﺳﺒﮏ و ﺳﯿﺎق ﻣﺘﻦ اﺻـﻠﯽ دور می‌شود. لازم به ذکر است ﺗﺒﯿﯿﻦ  ﻋﻠﻤﯽ  پدیده‌ها  ﮐﻪ به‌وفور در نوشته‌های اﺑﻦ‌اﻟﻨﻔﯿﺲ  ﯾﺎﻓﺖ  می‌شود، ﻗﺒﻞ از وي نیز توسط ﭘﺰﺷـﮑﺎن ﻣﺸـﻬﻮر ﺑﯿـﺎن شده و ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻋﻠﻤﯽ دﻗﯿﻖ ﺑﻮده اﺳﺖ.