قرآن به خط یاقوت مستعصمی

اثر پیش‌رو، یکی از قرآن‌هایی است که یاقوت کتابت کرده است که در بخش نسخه‌های خطیِ موزۀ ملی فرانسه (در شهر پاریس)، به شمارۀ 6716 (Arabic 6716) نگهداری می‌شود. این قرآن بر 211 برگ به ابعاد 191 در 155 میلی‌متر و به خط نَسخ کتابت شده است که کوچک‌ترین نسخۀ باقی‌مانده از وی است. اندازۀ سطح نوشته 119 در 97 میلی‌متر است و آیات در 16 سطر نوشته شده‌اند. دو صفحۀ آغازین با نقوشی تزئینی پوشیده شده که در قابی طلایی بر روی زمینۀ مشکی محدود شده‌اند. بزرگ‌ترین نقشِ آن، نقش‌مایۀ گیاهی است که بر زمینۀ آبی یا طلایی با آرایش درهم در هشت‌ضلعی قرار گرفته و کوچک‌ترین نقشِ آن، شمسۀ گلسرخی طلایی است. لازم به ذکر است که این دوصفحه ترمیم شده‌اند و احتمال دارد که متعلق به اصل نسخه نباشند. در صفحۀ پشت‌نسخه، دست‌نوشته‌هایی از شاهزادگان قاجار به همراه مُهر ایشان، بدین ترتیب مشاهده می‌شود:
۱. یادداشتی به تاریخ رمضان سال ۱۲۴۵ هجری قمری (مارس ۱۸۳۰ میلادی) و امضای فرهاد برای یادبود هدیۀ این کتاب توسط عباس میرزا پسر فتحعلی شاه قاجار به پسرش فرهاد میرزا ؛
۲. یادداشتی به تاریخ هفتم رمضان سال ۱۳۰۲ هجری قمری (۲۰ ژوئن ۱۸۸۵ میلادی ) یادبود هدیه از فرهاد میرزا به پسرش عبدالعلی احتشام الملک؛
۳. یادداشتی به همان تاریخ که احتشام الملک آن را ثبت کرده است. دو صفحۀ ابتداییِ متن دربرگیرندۀ سورۀ فاتحه الکتاب و آیات ابتدایی سورۀ بقره است که در قابی با خطوط عمودیِ نوار‌مانند، مشابه با آرایش صفحات آغازین کتابت شده است. در کتیبۀ بالایی صفحۀ سمت راست، عنوان و تعداد آیات درون دو بادامی که با دایره‌ای در میانشان جدا شدند به خط کوفی سفید رنگ روی پس‌زمینۀ آبی کتابت شده است. در کتیبۀ پایین همین صفحه به خط کوفی و با رنگ سفید بر زمینۀ اسلیمی طلایی آیات 21 و 22 سورۀ بروج نوشته شده که ابتدای آن دقیقاً به متن قرآن وفادار نیست.
در کتیبۀ بالای صفحه مقابل آیۀ 52 سورۀ قلم و در کتیبۀ پایین همان صفحه، آیۀ 79 سورۀ واقعه به خط کوفی سفید رنگ و بر زمینۀ اسلیمی طلایی کتابت شده است. سرسوره‌ها با نام سوره و تعداد آیات آن با حروف زرین به خط ثُلث کتابت شده‌اند. دو سورۀ آل‌عمران و نساء از الگوی مذکور مستثنی هستند و مثل سورۀ ناس، درون کتیبه‌ای قرار دارند که زمینۀ آن با موج‌های قرمز یا قهوه‌ای پر شده است. در صفحۀ آخر، نام سورۀ ناس و تعداد آیات آن به خط کوفی کتابت شده است. بر اساس اطلاعاتی که یاقوت در صفحۀ انجامه پس از پایان سورۀ ناس در اختیار خواننده قرار می‌دهد، در می‌یابیم که وی کتابت این قرآن را در دهۀ اولِ محرم سال 688 هجری قمری (ژانویه-فوریه 1289 میلادی) به پایان رسانده است. در این صفحه، وی عبارت «صدق الله العظیم و صدق الرسوله الکریم» را یک‌بار پس از پایان سورۀ ناس کتابت کرده و بار دیگر در انتهای ترقیمه، درون کتیبه‌ای بادامی شکل، به خط کوفی و به رنگ لاجوردی که با خط طلایی دورگیری شده، روی یک پس‌زمینۀ مواج قهوه‌ای نوشته است.